voip

مقدمه

آشنایی با VOIP ، ارتباطات یکی از نیازهای حیاتی بشریت است و انسان همواره به دنبال ابداع فن آوری هائی بوده است که بتواند با استفاده از آن با سایر همنوعان خود ارتباط برقرار نماید.

در گذشته ای نه چندان دور که انسان استفاده از اینترنت را تجربه نکرده بود ، ارتباطات محاوره ای صرفا” از طریق تلفن و به کمک خطوط PSTN ( برگرفته از Public Switched Telephone Network ) ، انجام می گردید . ابداع کامپیوترهای شخصی ، فن آوری های جدید ارتباطی نظیر تلفن های سلولی و نهایتا” اینترنت نمونه هائی در این زمینه می باشند که باعث شده است انسان بتواند با استفاده از سرویس های جدیدی نظیر نامه الکترونیکی ، چت و مواردی‌ دیگر با سایر افراد ارتباط برقرار نماید. 

در حال حاضر می توانیم نظاره گر یک انقلاب واقعی در عرصه ارتباطات باشیم . هر شخص با استفاده از کامپیوتر و اینترنت می تواند با سایر افراد مورد علاقه خود ارتباط برقرار نموده ، داده ئی را مبادله و یا از طریق امکانات نرم افزاری موجود با یکدیگر گفتگو نمایند .

تلفن تحت شبکه VoIP ( برگرفته از Voice over internet protocol ) به معنای (انتقال همزمان مکالمات تلفنی بر روی یک شبکه دیتا) که با نام IP تلفنی نیز از آن یاد می شود ، امکان استفاده از اینترنت برای مکالمات تلفنی را فراهم می نماید .

در مقابل استفاده از خطوط تلفن آنالوگ سنتی ، VoIP از فن آوری دیجیتال استفاده می نماید و نیازمند یک اتصال پرسرعت اینترنت شبیه XDSL است . VoIP یک روش برای تبدیل سیگنال های آنالوگ صوت به داده های دیجیتال است که از طریق اینترنت منتقل می شوند. یک روش مجازاً رایگان برای برقرای ارتباطات تلفنی در هر جای دنیا !!!. فقط کافی است هزینه اینترنت را بپردازید.

هدف از این‌کار غلبه گام‌به‌گام بر چالش‌هایی است که انتقال ترافیک صوتی را بر روی بستر نه چندان باکیفیت شبکه‌های محلی با خطر روبه‌رو می‌سازد. از این‌رو پیمودن این مسیر، لازمه تضمین موفقیت پروژه های VoIP سازمانی است. مکالمات تلفنی مبتنی بر IP، تفاوت‌های بنیادینی با ارتباطات داده دارند و کیفیت این مکالمات ارتباط تنگاتنگی با کارایی شبکه دارد.

به‌طوری‌که هرگونه تاخیر در تبادلات سطح شبکه، افت کیفیت محسوسی را به همراه خواهد داشت. التزام مدیران شبکه به ارتقای کارایی شبکه های محلی، خطوط و تجهیزات دسترسی به شبکه گسترده، و به‌کارگیری ابزارهای مدیریت و کنترل کیفیت، شرط موفقیت پروژه‌های VoIP و آشنایی با VOIP است.

ما نمی دانیم دقیقا در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد ولی این را می دانیم که کامپیوتر دارای نقشی محوری و اساسی در این میان خواهد بود . اینترنت با سرعت بالا در همه جا استفاده خواهد شد و مردم با یکدیگر به صورت صوتی و تصویری ارتباط برقرار خواهند نمود .

به هر حال ، رشد بی سابقه اینترنت در سالیان اخیر این نوید را می دهد که بتوان از زیرساخت موجود به عنوان یک گزینه مطلوب به منظور ارتباطات استفاده نمود . روشهای برقراری ارتباط تلفنی در حال تغییر است. امروزه برای برقراری ارتباط تلفنی راه دور اغلب از تکنولوژي به نام VoIP استفاده می شود. شرکت های زیادی هستند که سرویس VoIP ارائه می دهند و پیوسته هم در حال افزایش هستند.

در حال حاضر شرکت های مخابراتی پیشگام در دنیا، پس از وقوف به امکانات بی پایان این تکنولوژی جدید، در حال تاسیس مراکز VoIP در سراسر دنیا هستند و فروش سیستمهای تلفن VoIP روز به روز در حال گسترش است.

اگر شما تصمیم به پیاده سازی سیستم VoIP در سازمان خود دارید، ابتدا نیازمند آشنایی با VOIP هستید و سپس باید مشخص کنید که کدام یک از تجهیزات تلفنی فعلی تان را می توانید حفظ کنید. بدین ترتیب می توانید به میزان زیادی در هزینه ها صرفه جویی کنید. بسیاری از سیستم های تلفن دیجیتال با افزودن کمترین سخت افزار و به روزرسانی نرم افزار دارای قابلیت آدرس دهی می شوند.

علاوه بر این شما باید مطمئن باشید که تمامی دستگاه های مورد استفاده شما مانند فکس، پردازشگر کارت اعتباری، سیستم های امنیتی و … می توانند به صورت یکپارچه به سیستم تلفن VoIP شما متصل شود.

VoIP چگونه کار می کند؟

متداولترین کاربرد VoIP برای موارد شخصی و استفاده در منازل ، سرویس های تلفنی مبتنی بر اینترنت است که با محوریت یک سوئیچ تلفن انجام می شود . با استفاده از فن آوری فوق ، استفاده کنندگان می توانند همچنان دارای یک شماره تلفن باشند . در چنین مواردی ممکن است از یک آداپتور نیز استفاده گردد. آداپتور فوق این امکان را دراختیار استفاده کننده قرارخواهد داد تا بتوانند از یک تلفن معمولی نیز استفاده نمایند . 

در زمان استفاده از سرویس فوق ، مخاطب شما متوجه این موضوع نخواهد شد که شما از فن آوری VoIP استفاده می نمائید و قادر به تشخیص دقیق تفاوت سرویس فوق نسبت به یک تلفن سنتی نمی باشد . در گذشته ای نه چندان دور ، پیشگامان عرصه های علمی به این نتیجه رسیدند که می توان یک سیگنال را به صورت دیجیتال و در یک مسافت طولانی ارسال نمود . بدین منظور می بایست قبل از ارسال سیگنال ، آن را با استفاده از یک مبدل آنالوگ به دیجیتال(ADC) ، دیجیتال و سپس ارسال و در نقطه پایانی انتقال،با استفاده از یک مبدل دیجیتال به آنالوگ(DAC) مجددا” آن را به آنالوگ تبدیل نمود .فن آوری VoIP نظیر آنچه اشاره گردید کار می کند .

در ابتدا ، صدای دیجیتال شده در بسته های اطلاعاتی قرار می گیرد و پس از ارسال در مقصد مجددا” به صوت تبدیل می گردد. با ذخیره اطلاعات به فرمت دیجیتال می توان بر روی آنان کنترل بهتری را اعمال نمود . مثلا” می توان آنان را فشرده ، مسیر آنان را تعیین و یا آنان را به یک فرمت جدید دیگر تبدیل نمود . 

شبکه های مبتنی‌ بر پروتکل TCP/IP از بسته های اطلاعاتی IP تشکیل می گردند ،که شامل یک هدر ( برای کنترل ارتباطات ) و یک paylaod  به منظور مبادله داده می باشند . فن آوری VoIP از بسته های اطلاعاتی IP به منظور حرکت در شبکه و رسیدن به مقصد نهائی استفاده می نماید .

نحوه برقراری ارتباط

با سیستم های VoIP به یکی از سه روش زیر میتوان ارتباط تلفنی برقرار کرد: 

۱)   (ATA (gateway) (Analog Telephone Adaptor

ساده ترین روش برقراری ارتباط VoIP با استفاده از ATA)Analog Telephone Adaptor)ها که gateway هم نامیده می شوند، می باشد. این ابزارها این امکان را به شما می دهند که از تلفن های آنالوگ استاندارد فعلی تان استفاده کنید(اگر هنوز از تلفن های آنالوگ استفاده می کنید). به آسانی می توانید handset استاندارد تان را به ATA متصل کنید، سپس ATA را به کامپیوتر یا ارتباط اینترنت تان وصل کنید. با این کار قادر به برقراری ارتباط VoIP خواهید بود. ATA سیگنال آنالوگ را از تلفن استاندارد شما می گیرد و آن را به سیگنال دیجیتال آماده برای انتقال در بستر اینترنت تبدیل می کند.

۲)  IP Phones 

دارای یک کانکتور RJ ۴۵ Ethernet به جای کانکتورهای استاندارد RJ ۱۱ هستند. این تلفن ها تمام نرم افزارها و سخت افزارهای لازم برای برقراری ارتباطات VoIP را به صورت built-in دارند. مستقیما به روتر شما وصل می شوند و یک ورودی سریع و مقرون به صرفه به دنیای VoIP فراهم می کنند.

۳)  نرم افزار مخصوص کامپیوتر

این روش آسان ترین روش استفاده از تکنولوژی VoIP است. شرکت های زیادی هستند که نرم افزارهای مقرون به صرفه ای ارائه می دهند که می توانید برای این نوع VoIP از آن ها استفاده کنید. معمولاً تنها مبلغی که باید پرداخت کنید فقط هزینه ماهانه اینترنت است. تمام آنچه که نیاز دارید یک هدست مناسب و یک ارتباط اینترنت با سرعت مناسب است. 
شرکت های تلفنی بزرگ امروزه با استفاده از VoIP هزاران تماس تلفنی راه دور را از طریق یک IP gateway مسیردهی می کنند. هر روزه شرکت های بیشتری سیستم های تلفنی VoIP را نصب می کنند و تکنولوژی VoIP در حال رشد است.

نحوه ایجاد یک اتصال VoIP

برای ایجاد یک ارتباط مبتنی بر VoIP ،‌ می بایست مراحل زیر را دنبال نمود.

• تبدیل سیگنال آنالوگ به دیجیتال : تبدیل سیگنال صوتی آنالوگ به سیگنال دیجیتال ( مجموعه ای از صفر و یک ) توسط یک مبدل آنالوگ به دیجیتال ( ADC )
• فشرده سازی سیگنال دیجیتال : پس از تبدیل سیگنال صوتی به دیجیتال ، بیت های موجود می بایست بر اساس یک فرمت مناسب فشرده تا آماده ارسال گردند . در این رابطه از پروتکل های متعددی استفاده می گردد . PCM و استاندارد ITU-T G.711 نمونه هائی در این زمینه می باشند .
• استفاده از یک پروتکل بلادرنگ : در این مرحله ، بسته های صوتی در بسته های اطلاعاتی و با استفاده از یک پروتکل بلادرنگ ( عموما” RTP بر روی UDP ) قرار می گیرند.
• استفاده از یک پروتکل سیگنالینگ : در این مرحله لازم است از یک پروتکل سیگنالینگ به منظور فراخوانی کاربر استفاده گردد . پروتکل ITU-T H323 نمونه ای دراین زمینه می باشد .
• تبدیل سیگنال دیجیتال به آنالوگ : در سمت گیرنده ، می بایست بسته های اطلاعاتی از یکدیگر مجزاء ، داده ها استخراج و به سیگنال های صوتی آنالوگ تبدیل و در نهایت برای کارت صدا و یا تلفن ارسال گردند

نحوه حفاظت

در زمان استفاده از سرویس فوق لازم است به موارد زیر توجه گردد :

• به هنگام (Update) نگه داشتن نرم افزارها : در صورتی که تولید کنندگان نرم افزار برای سیستم عامل دستگاه مورد نظر نسخه های بهنگام شده ای را ارائه داده اند ، می بایست در اولین فرصت نسبت به نصب آنان اقدام گردد . نسخه های بهنگام شده ممکن است فرآیند بهنگام سازی را در سطح Firmware انجام دهند . با بهنگام سازی نرم افزارهای موجود ، پیشگیری لازم در خصوص برخی حملات برنامه ریزی شده با هدف بهره گیری از نقاط آسیب پذیر انجام خواهد شد.
• استفاده و بهنگام سازی نرم افزارهای آنتی ویروس : برنامه های ضد ویروس قادر به تشخیص و حفاظت کامپیوتر شما در مقابل ویروس های شناخته شده می باشند. با توجه به این واقعیت که مهاجمان به صورت مستمر اقدام به نوشتن ویروس های جدید می نمایند ، لازم است که این نوع نرم افزارها همواره به هنگام باشند .
• استفاده از گزینه ها و تنظیمات امنیتی : برخی از ارائه دهندگان سرویس VoIP ، امکان رمزنگاری اطلاعات را نیز به عنوان یک سرویس دیگر در اختیار مشتریان خود قرار می دهند . در صورت وجود نگرانی در خصوص تعرض به حریم خصوصی خود ، می توان از این ویژگی و سایر گزینه های موجود در این رابطه استفاده نمود .
• نصب و یا فعال نمودن یک فایروال : فایروال ها با بررسی بسته های اطلاعاتی می توانند یک سطح حفاظتی مناسب در خصوص فیلتر نمودن برخی کدهای مخرب جهت ورود به سیستم شما را انجام دهند . برخی از سیستم های عامل به همراه یک فایروال ارائه می گردند. در چنین مواردی لازم است از فعال بودن آنان اطمینان حاصل نمود .
• بررسی تنظیمات امنیتی : هم کامپیوتر شما و هم تجهیزات و نرم افزارهای ارائه شده جهت استفاده از سرویس VoIP ،‌ امکانات و گزینه های متفاوتی را در اختیار شما قرار می دهند . فعال نمودن برخی گزینه ها ممکن است ضریب آسیب پذیری شما را در مقابل حملات افزایش دهد . بنابراین لازم است گزینه های غیرضروری را غیرفعال نمود . پیشنهاد می گردد تنظیمات امنیتی به دقت بررسی گردد و صرفا گزینه هائی انتخاب شود که ضمن تامین اهداف عملیاتی ، باعث افزایش ضریب آسیب پذیری شما نگردد .

مزایای VoIP

 از آن جایی که با استفاده از VoIP شما از هر جایی که به پهنای باند مناسب دسترسی داشته باشید، می توانید ارتباط برقرار کنید، کاربران میتوانند هنگام مسافرت ATA ها یا IP Phone هایشان را همراه داشته باشند و به تمام خدماتی که تلفن خانگی شان ارائه می دهد دسترسی داشته باشند. 

برخی افراد از یک softphone برای دسترسی به سرویس VoIP شان استفاده می کنند. یک softphone یک نرم افزار ویژه است که سرویس VoIP را برای کامپیوتر ، laptop یا گوشی موبایل شما قابل استفاده می کند. این برنامه ها این امکان را به شما میدهد که از هرجای دنیا که به اینترنت دسترسی داشته باشید ارتباط تلفنی برقرار کنید. 

اغلب شرکت های تلفنی سنتی هزینه سرویس های اضافی را در صورت حساب شما می گنجانند. در حالی که اگر از سرویس دهنده های VoIP استفاده کنید، این سرویس ها استاندارد به حساب می آید.

برخی از سرویسهای ویژه

•  Caller ID 
•  Call Waiting 
•  Call Transfer 
•  Repeat Dialing 
•  Return Call 
•  Three-way Dialing 

بعضی از سرویس دهندگان VoIP مزایای بیشتری در مورد فیلتر کردن تماس های تلفنی ارائه می دهند. این قابلیت های اضافی به شما این امکان را می دهد که در مورد چگونگی انتقال تماس های تلفنی بر اساس اطلاعات Caller ID تصمیم گیری نمائید. این قابلیت ها به شما امکان انجام کارهای زیر را می دهد: 

1. انتقال تماس تلفنی به یک شماره تلفن خاص (Forwarding) 
2. ارسال مستقیم تماس به Voicemail 
3. ارسال پیغام اشغال بودن مشترک به تماس گیرنده 
4. امکان سرویس در دسترس نبودن مشترک 

بسیاری از سرویس های VoIP امکان بررسی Voicemail شما را از طریق اینترنت و یا توسط فایل پیوست ایمیل که به کامپیوتر، آیپد و یا تبلت شما ارسال شده است را می دهد. در هنگام تهیه سرویس VoIP از سیستم تلفن و سرویس دهنده VoIP در مورد قابلیت های آن ها و هزینه خدمات سوال کنید. 

برای مدیران شبکه، سیستم تلفن VoIP به این معنی است که به جای دو شبکه تنها با یک شبکه روبرو هستند. جابجایی سیستم VoIP نیز به آسانی صورت می گیرد. این بدین دلیل است که اکثر سیستم های تلفن مورد استفاده در شبکه VoIP دارای رابط Web بوده و به راحتی توسط مدیر شبکه قابل مدیریت هستند.

پروسه MAC(Move, Add, Change) به راحتی قابل انجام خواهد شد و لازم نیست برای هر بار انجام MAC با سرویس دهنده تان تماس بگیرید. تمام این ها به معنای هزینه کم تر برای سازمان شما می باشد. 
یکی دیگر از منافعی که برای شرکت های دارای VoIP می تواند وجود داشته باشد این است که شعب سازمان ها می توانند در سرتاسر دنیا پراکنده شده باشند و نیازی به مجتمع بودن آن ها نیست.

مزایای استفاده از VoIP نسبت به PSTN

 در زمان استفاده از خطوط PSTN ، کاربران عملا هزینه زمان استفاده شده توسط شرکتی که مدیریت خط PSTN را برعهده دارد ،‌ پرداخت می نمایند و هر اندازه که بیشتر با تلفن صحبت نمایند هزینه بیشتری را نیز می بایست پرداخت نمایند.

علاوه بر این ، نمی توان بطور همزمان با بیش از یک شخص گفتگو نمود .در فناوری VoIP می توان هر زمان و با هر شخص گفتگو نمود . کافی است که در آن مقطع زمانی سایر افرادی که شما می خواهید با آنان گفتگو نمائید نیز به اینترنت متصل شده باشند . مکالمه برقرار شده تا زمان دلخواه ( مستقل از هزینه های مربوطه ) می تواند ادامه یابد.

علاوه بر این ، می توان در یک زمان با چندین نفر گفتگو نمود . در زمان گفتگو با سایر افراد و بطور همزمان می توان با آنان داده ئی ( نظیر تصاویر ، نمودارها و تصاویر ویدیوئی ) را نیز مبادله نمود .

نتیجه گیری

امروزه برای برقراری ارتباط تلفنی راه دور اغلب از تکنولوژي به نام VoIP استفاده می شود. این سرویس برای انتقال مکالمات از طریق شبکه اینترنت به جای شبکه سنتی مخابراتی ایجاد شده است. اگر تاکنون چیزی راجع VoIP نشنیده اید، خواندن این مقاله نظر شما را درباره این که ارتباطات تلفنی راه دور چگونه انجام می شود و آینده ارتباطات تلفنی چه خواهد بود، تغییر میدهد.

VoIP یک روش برای تبدیل سیگنال های آنالوگ صوت به داده های دیجیتال است که از طریق اینترنت منتقل می شوند. در واقع روشی که با آن می توان ارتباطات هم زمان چه به صورت صوت یا تصویر و… را برقرار کرد.

البته قبل از به وجود آمدن این روش راههای دیگری هم بوده اما با کشف این روش تحولی عظیم در هزینه ها صورت گرفت که قابل مقایسه با هزینه های ارتباطی قبل نیست.این نکته نیز دارای اهمیت میباشد که تکنولوژی Voip با کوچکترین تغییر در ابزارهای سنتی قابل راه اندازی می باشد.

از آن جایی که با استفاده از VoIP شما از هر جایی که به پهنای باند مناسب دسترسی داشته باشید، می توانید ارتباط برقرار کنید، کاربران میتوانند هنگام مسافرت ATA ها یا IP Phone هایشان را همراه داشته باشند و به تمام خدماتی که تلفن خانگی شان ارائه می دهد دسترسی داشته باشند.

البته از این فناوری در ابعاد گسترده ای استفاده نشده است زیرا مبادله داده صوتی می بایست به صورت بلادرنگ  انجام گردد و این موضوع با معماری نامتجانس اینترنت که ممکن است از تعدادی روتر  به منظور مسیریابی بسته های اطلاعاتی استفاده نماید، همخوانی نداشته و می تواند باعث بروز مسائل خاصی نظیر افزایش زمان RTT ( برگرفته Round Trip Time ) گردد.

مشکلات ارتباطات تلفنی مبتنی ‌بر IP را می‌توان در سه گروه جای داد: مشکلات شبکه، پیکربندی تجهیزات و ناهماهنگی در سیگنالینگ، و مشکلات موجود در سمت رابط‌های آنالوگ تلفن.

منابع :

• شرکت آسان ارتباط لوتوس
• هزارسو